giovedì 23 aprile 2009

RIME IN PILLOLE (pagina 68)

Una volta le leggi erano rese ufficiali attraverso vari “bandi” affissi un po’ dovunque, ma altro era pubblicare, altro era osservare, tanto che la gente diceva:

“bànd bulgnàis
dùra trànta dé mànch un màis”

(da una raccolta di 20 bandi bolognesi di Giancarlo Roversi)

***

Nel “Gioco della città di Bologna” inventato e disegnato da Giuseppe Maria Mitelli tra il ‘500 e il ‘600, si leggono le seguenti iscrizioni nel dialetto di allora (con relativa grafia molto approssimativa!), per ciascuna delle 12 porte e altri 8 monumenti:

Porta strà Stievan - Tulì sti tri quattrin pr un poc d'arssor
e andà pian ch'arrivari a Pianor.
Porta strà Mazor - Tirà un quatrin e aviav bel bel a piè
ch'fin a Forlì cun l'asn av'vien po' d'driè
Porta S. Vidal - Pagà un quatrin ch'an'v'n'arstarà piu tant
e andav a cunsular ai Mindicant.
Porta Strà s. Dvnà - Dunin è mort e mssier Dunà stà mal
mt ti zò un quatrin a andà a bevr un buccal.
Porta dla Mascarella - Pr sta porta al Carnval entra in città
pagà mo' un bagaron ch' s'i dsdittà.
Porta d'Galiera - Talun torna dal moss e qui trabucca
pr ch'ass vuoda al buccal es s'imp la zucca
Porta dl Lamm - Pr andar al Tresb quista è la vera viè
tirà un quatrin da spendr all Hustariè
Porta d'S. Flis - Questa è la porta friquentà piu d'tutt
pr la gran zent ch'al Chiù va' a far da dstrutt
Porta S. Isiè - Al blett mandà pr d'qui 'ndonn'a Crsplan
e quy ch'van cinquantand passn a Bazzan.
Porta d'Saragozza - Pr sta porta i summar ch vienin d'muntagna
fan'intrar i marun cun la castagna.
Porta S. Maml - Avgnissi anca vù a vedr al Bisson
dà mo' d'vostra fadiga un bagaron.
Porta strà Castion - S'anden all' Grott d'Mrlin cuccai ai son
però as paga all'intrar un bagaron.

-
E queste erano le 12 porte della città.Le parole sono ancora abbastanza comprensibili, tranne alcune che a me non sono ancora chiare, ma m'informerò: dsdittà, moss, trabucca, da dstrutt, blett, Bisson, mentre d'Mrlin cuccai ho saputo che era lo peseudonimo di Teofilo Folengo, forse studente a Bologna!
-
Paolo Canè

Nessun commento: